NEUROLOGIA- jakie schorzenia leczy neurolog

Neurologia to dziedzina medycyny, która zajmuje się rozpoznawaniem i leczeniem chorób ośrodkowego oraz obwodowego układu nerwowego.

Ośrodkowy układ nerwowy (OUN) obejmuje mózg oraz rdzeń kręgowy. Obwodowy układ nerwowy obejmujący nerwy czaszkowe oraz nerwy rdzeniowe, ma za zadanie przekazywanie informacji pomiędzy OUN, a poszczególnymi narządami wewnętrznymi, mięśniami i tkankami organizmu. Neurolog może pomóc w diagnozie bólu kręgosłupa, szczególnie promieniującego, kiedy przyczyną jest ucisk na nerwy obwodowe.

Najczęściej spotykane zaburzenia układu nerwowego to:

• choroby neurodegeneracyjne tj. choroba Alzheimera, Parkinsona
• choroby naczyń mózgowych (udary, tętniaki, guzy) oraz stany po udarze mózgu
• neuropatie obwodowe, cukrzycowa, polineuropatie
• stany po zapaleniu mózgu, rdzenia lub opon mózgowo-rdzeniowych
• stwardnienie rozsiane (SM)
• pląsawica Huntingtona
• zwyrodnienia kręgosłupa z uciskiem na nerwy, rwa kulszowa
• padaczka
• bóle głowy, migreny, bezsenność
• zaburzenia psychiczne i nastroju, nerwice
• zaburzenia widzenia, mowy, problemy z równowagą, koordynacją.

Mózg – jak funkcjonuje

Mózg to organ, który pozwala na odbieranie, przetwarzanie i generowanie bodźców, które sterują całym organizmem. Składa się on z dwóch półkul, z których każda odpowiada za poszczególne cechy i funkcje życiowe m.in:

LEWA półkula: myślenie, pisanie, liczenie, uczucia, planowanie, analizowanie.

PRAWA półkula: wyobraźnia, myślenie abstrakcyjne, emocjonalność, muzykalność.

Pomimo, że funkcjonowanie mózgu nie jest w pełni poznane, wiemy jakie zachowania wpływają pozytywnie na jego zdrowie:

• dieta bogata w witaminy i składniki odżywcze
• regularna aktywność fizyczna
• wysiłek intelektualny (hobby, pasje)
• odpowiednia ilość snu
• higienę psychiczną – dobre relacje z bliskimi, brak stresu
• unikanie używek, które prowadzą do degeneracji komórek mózgowych.

Warto profilaktycznie kontrolować poziom wskaźników, które mają wpływ na schorzenia neurologiczne tj.: pomiar cukru we krwi, poziomu cholesterolu HDL, LDL, trójglicerydów, pomiar ciśnienia tętniczego, czy masy ciała.

UDAR MÓZGU

Udar to nagłe, miejscowe zaburzenie krążenia krwi w mózgu, które może powstać w wyniku:

• zablokowania przepływu krwi przez miażdżycowy zakrzep lub zator pochodzący z serca- udar niedokrwienny (dotyczy 80% przypadków)
• pęknięcia naczynia mózgowego i krwotoku w obrębie mózgu, który niszczy komórki nerwowe- udar krwotoczny (dotyczy 20% przypadków).

W Polsce co 6,5 minuty ktoś doznaje udaru mózgu, rocznie 80 tys. osób i jest pierwszą przyczyną niepełnosprawności u osób powyżej 40 r.ż.

Objawy udaru, które wymagają niezwłocznego wezwania pogotowia (112 lub 999):

• drętwienie kończyn po jednej stronie ciała, opadająca dłoń
• wykrzywione usta, opadający kącik ust,
• niewyraźna, bełkotliwa mowa,
• zaburzenia widzenia, rozmazany wzrok
• niepewny chód.

Czynniki ryzyka wystąpienia udaru

Do czynników zwiększających wystąpienie udaru, które nie podlegają modyfikacjom, zalicza się:

• wiek (dwukrotnie zwiększa się dla osób po 55 r.ż.)
• płeć (częściej chorują mężczyźni)
• wystąpienie udaru u członka rodziny (2–3-krotny wzrost ryzyka)
• predyspozycje genetyczne.

Czynniki modyfikowalne to:

• nadciśnienie tętnicze i choroby serca, cukrzyca, choroby naczyń,
• zaburzenia gospodarki lipidowej,
• zespół bezdechu sennego,
• duża nadwaga,
• a także – palenie papierosów i nadużywanie alkoholu.

Pamiętajmy o profilaktyce oraz szybkiej reakcji w przypadku wystąpienia objawów udaru, gdyż tylko szybka pomoc, może uratować zdrowie i życie.

Polineuropatia to inaczej neuropatia obwodowa, która charakteryzuje się uogólnionym wieloogniskowym uszkodzeniem neuronu obwodowego objawiającym się ubytkowymi zespołami ruchowymi i czuciowymi.

Polineuropatia może pojawić się praktycznie w każdym wieku. Przyczyny choroby są genetyczne lub nabyte. Niektóre rodzaje polineuropatii, szczególnie te posiadające uwarunkowanie głównie genetyczne występują w konkretnych grupach wiekowych.

Neuropatie

Neuropatie obwodowe to uogólnionym wieloogniskowym uszkodzenie nerwów obwodowych, występuje u ok. 2,4-8% populacji. Dysfunkcja może dotyczyć nerwów obwodowych, splotów nerwowych oraz korzeni nerwowych, objawia się ubytkiem w funkcjach ruchowych, czuciowych mięśni lub dysfunkcji autonomicznych.

Najczęściej występujące objawy w neuropatii

Objawy polineuropatii różnią się uwzględniając przyczynę, stopnień zaawansowania procesów chorobowych, a także typ uszkodzenia włókna nerwowego. Pacjenci mogą obserwować następujące objawy przy neuropatiach:

• upośledzenie czucia, drętwienie, mrowienie
• parestezje tzw. czucie opaczne- niewłaściwe odczuwanie bodźców w wyniku uszkodzenia nerwów obwodowych
  
• zmniejszona siła mięśniowa, zmniejszone czucie skórne
• ból kończyn, nadwrażliwość na dotyk, nadwrażliwość na ból
• zmiany troficzne skóry, paznokci, włosów
• sinienie i rogowacenie skóry, występowanie pęcherzyków na skórze, wzmożona potliwość
• osłabienie siły mięśniowej kończyn, niezborność ruchowa, zaburzenia chodu, skurcze mięśni
• niedowład i opadanie stopy przy chodzeniu
• zawroty głowy, zasłabnięcia, omdlenia, zaburzenia funkcji seksualnych, zaburzenia oddawania moczu.

Geneza schorzeń jest zróżnicowana, może pojawić się praktycznie w każdym wieku, wśród przyczyn zwiększonego ryzyka można wymienić:

• działanie toksyn, szczególnie zawartych w alkoholu oraz niektórych leków
• niedobór witaminy B12
• choroby autoimmunologiczne np. choroby endokrynologiczne tarczycy, reumatyczne choroby układowe
• choroby zapalne naczyń krwionośnych
• cukrzycę
• polineuropatia ciążowa (szczególnie III trymestrze oraz w połogu)
• wpływ czynników genetycznych (dziedziczne występowanie neuropatii w rodzinie)

Postępowanie w neuropatii obejmuje leczenie przyczynowe oraz objawowe, głównie opiera się na farmakoterapii, rehabilitacji ruchowej, leczeniu logopedycznym (pacjenci po udarach), suplementacji witamin i odpowiedniej diety.

Choroba Parkinsona

Na chorobę Parkinsona w Polsce choruje ponad 90 tys. pacjentów, każdego roku diagnozowanych jest ponad 8 000 osób. Choroba Parkinsona jest postępującym, przewlekłym schorzeniem ośrodkowego układu nerwowego, spowodowanego degeneracją i zanikiem komórek nerwowych w mózgu, które produkują dopaminę. Dopamina to neuroprzekaźnik odpowiedzialny za prawidłowe przesyłanie sygnałów nerwowych, które są odpowiedzialne za pracę mięśni, postawę oraz ruch. Średni wiek zachorowania przypada na ok. 60 rok życia, częściej chorują mężczyźni – natomiast granica wieku zaczyna się zmniejszać i zdarzają się przypadki diagnozy choroby nawet poniżej 30 r.ż. Częstość występowania choroby zwiększa się wraz z wiekiem:

• ogólna populacja 0,15-0,3%
• osoby powyżej 65 r.ż. częstość występowania to ok. 1,6 %,
• w grupie osób +85 r.ż. ok. 2,6%.

Przyczyna choroby Parkinsona nie została poznana, prawdopodobnie kluczową rolę spełniają czynniki środowiskowe, które uszkadzają układ nerwowy u osoby podatnej genetycznie. Oprócz uwarunkowań genetycznych pojawiają się: czynniki toksyczne, przyspieszone starzenie, procesy zapalne układu nerwowego i wolne rodniki.

Objawy Choroby Parkinsona

Choroba rozwija się w utajeniu przez wiele lat, w której dochodzi do zniszczenia 50-60 % neuronów odpowiedzialnych za produkcję dopaminy. W tym okresie pojawiają się nietypowe dolegliwości, często mylone z chorobami reumatycznymi lub depresją – pojawia się zmęczenie, niezgrabność ruchowa, spowolnienie, drżenie rąk oraz następujące:

• zaparcia,
• napadowe pocenie,
• utrata węchu,
• podwójne widzenie,
• depresja.

W trakcie rozwoju choroby i zmian w mózgu, dochodzi nasilenie objawów oraz upośledzenia czynności poznawczych. Po pewnym czasie pojawiają się również: pochylona do przodu sylwetka, zaburzenia równowagi, trudności z codziennymi czynnościami tj. mycie, jedzenie, czy ubieranie się.

Najbardziej charakterystyczne są objawy ruchowe choroby Parkinsona. Zaczynają się najczęściej po jednej stronie ciała i początkowo obejmują tylko jedną kończynę (rękę lub nogę), stopniowo obejmują drugą kończynę po tej samej stronie, a w miarę lat rozwoju choroby – przeciwną stronę ciała. Gdy pojawia się spoczynkowe drżenie ręki, często zaczynające się od kciuka, a kończyna staje się sztywna, ciężka i spowolniała – jest to charakterystyczny dla choroby objaw, który pozwala na postawienie rozpoznania.

Kolejnym objawem jest wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych, który prowadzi do  pochylenia sylwetki ciała ku przodowi. Wtedy chory zaczyna poruszać się drobnymi kroczkami, a balans rąk przy chodzenia ulega ograniczeniu lub zanikowi. Dochodzi do zaburzeń odruchów postawnych, prowadzących do upadków.

Najważniejsze objawy dodatkowe choroby Parkinsona to:

• zaparcia,
• zaburzenia połykania i opróżniania żołądka,
• zaburzenia węchu,
• ślinotok,
• łojotok,
• spadek skurczowego ciśnienia
• zaburzenia rytmu serca
• zaburzenia w oddawaniu moczu i czynności seksualnych
• zespoły bólowe
• zaburzenia termoregulacji
• zaburzenia depresyjne, stany lękowe
• utrata zdolności oceny rzeczywistości
• zaburzenia funkcji poznawczych
• zaburzenia snu

Wykrycie choroby w początkowym okresie 3-5 lat i wczesne zastosowanie odpowiedniego leczenia pozwala zazwyczaj opanować objawy. Potem choroba wkracza w stadium zaawansowane, w którym pojawia się oporność na leczenie nawet dużymi dawkami leków. Leczenie choroby Parkinsona polega na uzupełnieniu niedoboru dopaminy – najczęściej podawana jest lewodopa, substancja która przechodzi z krwi do mózgu i tam zamienia się w dopaminę. Drugą farmakoterapią jest podawanie agonistów dopaminy i leków wspomagających, tj. rasagilina czy amantadyna.

W Centrum Medycznym Biovena konsultacje neurologiczne realizuje:

w Milanówku i Ożarowie Mazowieckim lek. Krzysztof Łopaciuk dla pacjentów od 18 r.ż.

w Ożarowie Mazowieckim: lek. Edyta Mil-Skura dla pacjentów od 18 r.ż.